Theo sách vở mà nói thì có tổng cộng 6 cấp độ tự động của xe trong đó có Level 0 là méo tự động gì cả (xàm vãi) nên trong bài này mình ko đề cập đến AE nhé. Còn 5 level ở đây là:
- Level 1: Driver Assistance
- Level 2: Partial Automation
- Level 3: Conditional Automation
- Level 4: High Automation
- Level 5: Full Automation
Level 1: Driver Assistance
Ở cấp độ này được trang bị hệ thống hỗ trợ lái ADAS để hỗ trợ lái xe. Tài xế vẫn phải chủ động điều khiển hầu hết các tính năng của xe, tay của tài xế vẫn phải để lên vô lăng gần như mọi lúc, chỉ có một phần nhỏ được chiếc xe hỗ trợ một cách tự động.
Một số ví dụ về tính năng tự động Level 1
- Xe có thể hỗ trợ thêm lực phanh khi nhận thấy tài xế đạp phanh gấp mà khoảng cách với vật cản phía trước quá gần
- Tính năng CC (Cruise Control) và cao hơn là ACC (Adaptive Cruise Control) thì hỗ trợ tự động giữ tốc độ và khoảng cách với xe phía trước giúp tài xế có thể bỏ chân khỏi phanh và ga cho đỡ mỏi
- Hệ thống hỗ trợ đỗ xe giúp cho tài xế có thể đỗ xe mà không cần điều chỉnh vô lăng, chỉ cần điều chỉnh tốc độ xe bằng phanh
- Hệ thống hỗ trợ cảnh báo lệch làn (LDWS) và hỗ trợ giữ làn (LKAS) cũng thuộc Level 1
- …
Hiện nay thì một số xe phần khúc C và hầu hết các xe phân khúc D trở lên ở Việt Nam đều có những tính năng này. Ví dụ một số xe đạt Level 1: Mazda 3 2020, Mazda CX-5, Mazda CX-8, Toyota Corolla Cross 2020, Honda CR-V 2019 up, KIA Sorento 2020, Hyundai Santafe 2019 up
Level 2: Partial Automation
Ở level này hệ thống ADAS trên xe có thể tự điều khiển đồng thời cả vô lăng và phanh / ga trong một số trường hợp. Người lái xe vẫn phải luôn tập trung và luôn sẵn sàng can thiệp tự điều khiển xe bất cứ lúc nào thấy cần thiết.
Tính năng Autopilot của Tesla có thể được coi là Level 2, vì nó có thể tự động giữ xe đi đúng làn đường và giữ xe ở khoảng cách an toàn với xe phía trước khi tắc đường. Volvo Pilot Assist, Audi Traffic Jam Assist và Nissan ProPilot cũng là một vài ví dụ khác về hệ thống tự động trên xe đạt Level 2.
Level 3: Conditional Automation
Một chiếc xe đạt cấp độ tự động Level 3 là chiếc xe mà có thể thực sự được coi là tự hành nhưng chỉ trong điều kiện đường lý tưởng. Những xe đạt cấp độ 3 sẽ có thể cho phép người lái ngồi và thư giãn, sử dụng điện thoại hoặc làm gì đó. Tuy nhiên tài xế không được ngủ vì họ vẫn cần phải túc trực để can thiệp vào việc lái xe khi cần thiết.
Audi A8 thế hệ mới là chiếc ô tô đầu tiên trên thế giới được nghiên cứu và phát triển đặc biệt để tự lái ở Level 3 theo các tiêu chuẩn quốc tế hiện hành, nó có thể đảm nhận tất cả các khía cạnh của việc lái xe khi di chuyển ở tốc độ dưới 60 km/h trên đường cao tốc và đường nhiều làn với giải phân cách cứng ngăn cách 2 chiều. Người lái kích hoạt hệ thống bằng nút AI trên bảng điều khiển trung tâm.
Tuy nhiên, phiên bản đó chưa được ra mắt và kể từ đó đã bị bỏ qua vì nó hiện đang nằm ngoài quy định: việc lái xe trong trạng thái “eyes-off” – “khuất mắt” có hợp pháp hay không là một vấn đề khác – hiện tại, con người vẫn phải có trách nhiệm kiểm soát chiếc xe khi lái nó trên đường công cộng.
Level 4: High Automation
Level này lái xe hoàn toàn không cần phải để mắt đến việc di chuyển của xe nữa, ví dụ: lái xe có thể an toàn đi ngủ hoặc rời khỏi ghế lái. Tuy nhiên, tính năng Tự lái hoàn toàn như thế này chỉ được hỗ trợ trong các khu vực không gian hạn chế (có rào cản địa lý) hoặc trong các trường hợp đặc biệt. Bên ngoài các khu vực hoặc hoàn cảnh này, phương tiện phải có khả năng tự đến nơi an toàn nếu người lái xe không thể kiểm soát trong trường hợp khẩn cấp, ví dụ: giảm tốc độ và đỗ xe nếu người lái xe không kiểm soát lại. Một vài ví dụ đó là taxi robot hoặc dịch vụ giao hàng bằng robot chỉ bao gồm các địa điểm được chọn trong một khu vực cụ thể, tại một thời điểm phục vụ cụ thể.
Ví dụ gần nhất về xe tự lái Level 4 là dự án xe Waymo của Google. Các phương tiện Waymo đã được hoạt động không người lái trong một thời gian ở Hoa Kỳ, mặc dù một người lái luôn ngồi trên đó để sẵn sàng cho các trường hợp có vấn đề gì xảy ra.
Level 5: Full Automation
Xe tự lái Level 5 là loại xe không cần sự tương tác của con người, chúng là loại xe hoàn toàn tự lái, hê thống lái tự động sẽ có thể tự thực hiện tất cả các nhiệm vụ lái xe. Xe có thể đánh lái, tăng tốc, phanh và theo dõi tình trạng đường xá như tắc đường. Về cơ bản, tự động Level 5 cho phép người lái muốn làm gì thì làm (thậm chí nằm ngủ) và hoàn toàn không cần quan tâm tới việc xe di chuyển như thế nào.
Các phương tiện sẽ được điều khiển bằng Trí tuệ nhân tạo (AI) và sẽ phản hồi với các dữ liệu trong thế giới thực, được lấy từ các cảm biến RaDAR, LiDAR, Camera, … . Khi đó một lượng lớn dữ liệu sẽ được tạo ra từ các xe tự hành — lên tới 4TB mỗi giờ. Để có thể xử lý khối lượng dữ liệu lớn như vậy đủ nhanh để đạt được phản hồi trong thời gian thực thì cần một hệ thống phần cứng cực kỳ mạnh mẽ.
Chúng ta vẫn còn lâu mới đưa xe cấp 5 vào sản xuất hàng loạt, mặc dù Elon Musk chém rằng Tesla sẽ sẵn sàng cho cấp 5 vào năm 2020. Bên cạnh đó vẫn chưa ở đâu có quy định luật pháp liên quan đến việc xe tự lái hoàn toàn như vậy.
— Phạm Minh Tuấn (Shun) —
